Diş ve çene ilişkileri estetik açıdan olduğu kadar beslenme ve konuşma gibi fonksiyonlar açısından da oldukça önemlidir. Belirli bir uyum içerisinde çalışması gereken bu sistemde oluşan küçük bir problem ileriki dönemlerde yutkunma, solunum, baş-boyun kasları ve çene eklemleri gibi birçok alanda da problemlere neden olur.

Ortodonti Tam Olarak Nedir?

Latince "düzgün diş" anlamına gelen ortodonti diş ve çenelerdeki bozuklukları tedavi etmeyi amaçlayan bir diş hekimliği uzmanlık dalıdır.

Bu uzmanlık dalı dişlerin çene kemiği üzerinde düzgün şekilde yerleşmesini sağlar. Aynı zamanda iskeletsel bozukluklar nedeniyle oluşan yüz düzensizliğini de teşhis ve tedavi eden bir daldır. Temelde üç ana tedavi yaklaşımından oluşur. Koruyucu ortodontik tedavi genelde çocuklarda uygulanan tedavi türüdür. Çürümüş süt dişlerine dolgu yaparak onları ağızda tutmak ve altlarından gelecek daimi dişler için yer tutmalarını sağlayarak ilerde diş çapraşıklıklarının oluşmasını önlemek bu tedavi türüne örnektir. Durdurucu ortodontik tedavide ise oluşmaya başlayan problem büyük sonuçlara neden olmadan durdurulup geri döndürülür. Örneğin dilini ön dişleri arasında konumlandıran ve ön dişler arasında boşluk oluşumuna neden olmuş bir çocukta "habbit breaker" denen apareylerin kullanımı bu tedaviye örnektir. Son olarak tedavi edici ortodontik tedavide oluşan bozukluğun düzeltilmesine odaklanılır. 

Ortodonti Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Bu uzmanlık alanı birçok tedavi yöntemini ve bir süreci bünyesinde barındırır. Diş yapısının uyumsuzluğuna göre de tedavi yöntemine karar verilir. Bu tedavi yönteminde dişlere veya çene kemiklerine uygun ve belirlenen aparatların takılması sonrasında belli bir periyotta bu yapılar düzeltilir. 

Hareketli araçlar, şeffaf plaklar, sabit araçlar ve vidalı araçlar ortodonti tedavisinin aparatlarını oluşturur. Bu araçlardan hangisinin kullanılacağına dişlerin durumuna, hastanın yaşına ve ağzın yapısına göre ilgili diş hekimi karar verir.  Hasta bu tedavi süreci boyunca kontrole davet edilir. Süreci uyumluluk ve tedavinin nasıl gittiği belirler.  Tedavi tamamlandıktan sonra aparatlar çıkarılır. Dişlerin yeni konumlarına alışmaları için retainerlar kullanılır. 

Ortodontik Tedavide Yaş Sınırı Var Mı?

Sadece dişlerle ilgili sorunların tedavisinde (diş çapraşıklıkları gibi) yaş önemsizken iskelet yapısıyla alakalı sorunlar (çene darlıkları veya büyüklükleri gibi) büyüme gelişim tamamlanmadan tedavi edilmelidir. Ortodontik tedavi için geç kalınmış iskeletsel problemlerin tedavisinde ortognatik cerrahi ile tedavi bir seçenektir.

Ortodonti Sorunlarını Hangi Rahatsızlıklar Oluşturur?

Hastada yer alan ve ortodonti tedavi yöntemlerini gerektiren diş sorunları mevcuttur. 

• Alt çenenin ileride ya da geride yer alması
• İskelet bozuklukları
• Kişinin çene yapısının uyumsuzluğu
• Çapraz ve karışık diş sıralaması ve görünümü
• Genetik veya doğumdan sonra yaşanan hastalıklar ya da travma geçmişi
• Bebekken ya da çocukken biberon, emzik gibi malzemeleri gereğinden fazla sürede kullanmış olmak.
• El tırnaklarını yemek ya da emmek
• Parmakları emmek

Küçük yaşlarda yapılan bazı uygulama ve hareketler belirli bir yaşa geldikten sonra ortodontik  tedavi gerektiren sorunlara yol açar.

Ortodonti Tedavisi Hangi Adımlardan Meydana Gelir?

Bu tedavi vakaya göre değişen adımları ve süreçleri de beraberinde getirir. 

• İlk olarak dişlerin sıkışıklık, yamukluk, uyumsuzluk, çapraşıklık gibi problemleri hekim tarafından muayene edilerek belirlenir. Değerlendirme için ağız ölçüleri alınabilir, radyolojik görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Hekim uygulanabilecek en iyi tedavi seçeneğini belirleyip hastayı bilgilendirir.
• Tedavi belirlendikten sonra hazırlık aşaması başlar.
• Ortodontik tedaviye başlamadan önce varsa tedavi edilmesi gereken diğer durumlar  (diş çürükleri, diş taşı gibi) giderilir. Hazırlık aşaması gerekli olan bu koşulların sağlanmasını içerir.
• Eğer ilgili hastada ağız darlığı varsa diş çekimi yapmak gerekebilir. 
• Hastanın istek ve ihtiyaçlarına göre belirlenmiş apareylerle tedaviye başlanır. İlerleyen seanslarda oluşan ihtiyaçlara göre başka apareyler de tedaviye eklenip çıkarılabilir.
• Tedavi süresi vakaya göre birkaç aydan birkaç yıla kadar değişkenlik gösterir. İstenen çene ilişkileri sağlandıktan sonra tedavi bitirilip yine vakaya göre değişen sürelerde ve çeşitli malzemelerle yapılabilen pekiştirme aşamasına geçilir.

Ortodonti Tedavi Seçeneklerinde Şeffaf Plakların Yeri

Çok sayıda tedavi seçeneği bulunan bu uzmanlık alanı tedavi yönteminin seçilmesiyle başlar.

Bu tedavi seçeneklerinde yer alan şeffaf plaklar gelişen teknoloji sayesinde kullanım kolaylığı sağladığı için ekstra bir durum olmadığı taktirde sıklıkla hekim ve hasta tarafından tercih edilir.

Şeffaf plakların bu tedavide tercih edilme nedenleri şöyle sıralanmaktadır:

Tedavi süreci boyunca takılacak şeffaf plaklar hazır bir şekilde gelir. Hasta tedaviyi daha iyi takip edebilir ve kolaylıkla plaklarını değiştirebilir. Klasik tel tedavisine göre seanslar kısalmış hatta ortadan kalkmıştır.

Ağrısız bir tedavi süreci sunarak hastanın konforlu ve rahat etmesini sağlar. Böylece süreç hasta açısından mutlu geçmiş olur.

Şeffaf plak ağız ile kolayca uyum sağlar. Diş sıkması ve çene rahatsızlığı gibi sorunların da önüne geçer.

Klasik tedavi seçeneklerinden daha hızlı ilerler, böylece süreç kısalır.

Yemek yerken takıp çıkarma fırsatı; ağız kokusu, damakta oluşabilecek rahatsızlıklar gibi sorunları da engeller.