Diş tedavileri, kişinin kendisinin göremediği bir alanda sesli çalışan aletlerle yapılan ve ağrılı olabilen tedaviler olduğu için diş hekimi korkusu olmayan yetişkin bireylerde bile tedirginlik yaratabilmekte ve tedavilerini ertelemek istemelerine neden olabilmektedir. Haliyle çocuklar diş hekimine gitmekten ve o koltuğa oturmaktan korkmaları ve tedaviyi reddetmeleri anlaşılabilir bir durumdur. Fakat diş sorunları ihmal edilemeyecek kadar önemlidir. Özellikle de gelişme aşamasında bulunan çocuklar için ayrı bir önemi vardır. 

Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği) Hangi Diş Tedavileriyle İlgilenir?

0 ile 15 yaş grubu çocukların diş sağlıkları ile ilgili gerekli tüm işlemleri yapan ana bilim dalına pedodonti (çocuk diş hekimliği) denir. 

Süt dişlerinin dolayısıyla altlarından gelecek olan daimi dişlerin sağlığının korunması; çocuğun normal bir iskeletsel gelişim göstermesi için gereklidir. Çürük, kalıtımsal diş problemleri ve erken diş kayıpları gibi problemler önlenir ya da tedavi edilir.

Çocuklara yaklaşım yetişkinlere göre daha fazla zaman gerektirir. Hem tedaviyi reddetmemesi hem de ileride diş hekimi korkusu yaşamaması için tedavi belli aşamalarda ve gerektiğinde farklı psikolojik teknikler kullanılarak yapılır. 

Yetişkinlere göre çocukların travma olaylarına bağlı diş yaralanmaları yaşama ihtimalleri daha fazladır. Bu travma olgularının tedavisi; dişlerin gelişim durumu, etkilenen dişlerin daimî veya süt dişi oluşu ve çocuğun tedaviye yaklaşımı gibi pek çok faktöre göre değiştiğinden karmaşık olabilmektedir. 

Rutin diş hekimi kontrolleri sayesinde problem henüz oluşmuşken teşhis edilip tedavi edilebilir. Bu sayede ilerde daha zor ve maliyetli (implant, ortodontik tedavi, çene ameliyatları gibi) tedavilere ihtiyaç azaltılmış olur.  

Pedodonti Çocuk Diş Hekimliğinin Önemi

Bu diş hekimliği dalının en önemli prensibi çocuk hastayla iyi bir iletişim kurmak ve ruhsal-bedensel gelişimi gözeterek tedaviyi en az travmatik şekilde gerçekleştirmektir. Çocuk hastayla iyi bir iletişim kurularak ileriki hayatında diş hekimi korkusu yaşamaması ve ağız bakımı konusunda yüreklenmesi sağlanır. Erken benimsenen ağız bakım alışkanlıklarının hayat boyunca daha kolay sürdürülebildiği unutulmamalıdır. 

Bu alanda uzman diş hekimleri gelişmekte olan dişlerin anatomik yapısı kadar çocuğun ruhsal ve bedensel gelişimiyle ilgili de bilgi sahibidir.

Acil tedavi ihtiyacı olup tedaviyi reddeden çocukların işlemleri genel anestezi altında kolayca yapılabilir.

Tüm bu nedenlerden dolayı çocukların diş tedavileri bu uzmanlık alanına sahip diş hekimleri tarafından karşılanmalıdır.

Pedodonti Çocuk Diş Hekimliği Çürük Oluşumunu Nasıl Engeller?

Sağlıklı bir ağız ortamı için çocuğun ilk muayenesi ilk süt dişinin çıkmasıyla (6.ay civarı) olmalıdır. Bu sayede hekim , bazı durumları erkenden teşhis edebilir ve ebeveynlere gerekli eğitimi verebilir.

Çocuklarda yetişkinlere göre çürük oluşma ve bu çürüğün yayılma ihtimali daha fazladır. Süt dişlerinin anatomisi ve şeker gibi çürük oluşumuna neden olan besinlerin çocuklar tarafından sık tüketilmesi bu durumun nedenleri arasındadır.  Ancak belli rutin önlemler sayesinde çürük oluşumunun önüne geçilebilir.

Pedodontist ziyaretlerinde ilk seansta detaylı bir muayene yapılır. Korkan çocuklar için gerekirse ilk seans tedaviye hiç geçilmeden tanışma ve güven kazanma seansı yapılabilir. Çocuğun hoşuna gitmeme ihtimali olan tedavilerden önce basit tedaviler yapılır. Diş fırçalama hekim tarafından doğru bir şekilde ve olması gerektiği gibi objeler ile anlatılır. 

Muayene sonucunda hekim çocuğun çürük riskini belirleyip bunun için ekstra koruma tedavileri önerebilir. Florid jel/vernik uygulamaları, fissür örtücüler ve dolgular çürükten koruyucu tedavilerin bazılarıdır. 

Pedodonti Çocuk Diş Hekimliği Süt Dişleri Tedavisi Hakkında 

Bebeğin ilk dişleri, anne karnında iken oluşur ve doğumdan sonraki 6. ayda sürmeye başlar. Görünüş itibariyle daimi dişlerden oldukça farklı olan süt dişleri 6. yaştan sonra yerini kalıcı dişlere bırakmaya başlar.  Süt dişlerinin yerini sağlıklı bir şekilde kalıcı dişlere bırakabilmesi için süt dişlerinde oluşan sorunların giderilmesi gerekir. İlerlemiş süt dişi problemleri altlarındaki daimi dişlere de zarar vererek onların da hasarlı sürmesine neden olabilir.

Dişler, komşuluklarında bir boşluk oluştuğu zaman orayı kapatma eğilimindedirler. Eğer bir süt dişi altındaki daimi dişin sürme yaşından önce kaybedilirse boşluğa komşu dişler buraya doğru hareket edererek alttaki daimi dişin yanlış konumda sürmesine ya da hiç sürememesine neden olabilir.  Bu durum ilerde ortodontik tedavi veya ameliyat ihtiyacı doğurabilir.  Bu nedenle diş hekimleri öncelikle süt dişi erken kayıplarının önüne geçmeye, kaybın kaçınılmaz olduğu durumlarda da yer tutucu denen aygıtlarla o boşluğu korumaya çalışır.

Süt dişlerindeki tedaviler dişin durumuna göre değişmektedir. Genel olarak uygulanan tedaviler ise kanal tedavileri, farklı malzemeler kullanılarak yapılan dolgu ve çelik kron tedavileridir. Hangi tedavinin gerekli olduğuna muayene sonucunda hekim karar verir. 

Pedodonti Çocuk Diş Hekimliği Gelişimini Tamamlamamış Kalıcı Dişlerin Tedavileri

Altıncı yaşla birlikte çıkmaya başlayan bir daimi diş gelişimini tam olarak üç yıl sonra yani dokuz yaşlarında tamamlar. Henüz gelişimini tamamlamamış bu daimi dişlerin tedavileri gelişimini tamamlamış olanlara göre daha farklı yaklaşımlar gerektirir.

Özellikle altıncı yaşta ilk süren diş olan birinci azı dişi, henüz hiçbir süt dişi düşmeden sürdüğü ve süt dişlerinin en arkasında konumlandığı için birçok veli tarafından fark edilmez. Gelişimlerini tamamlayana kadar geçen bu üç sene içerisinde çürüklere karşı korumasızdırlar. Veliler tarafından o dişlerin de süt dişi sanılmaları ve önemsenmemeleri maalesef bu dişleri çürük nedeniyle en çok kaybedilen diş yapmıştır. 

Genç daimi dişlerin tedavilerinde ilk amaç dişin gelişimini tamamlamasını ve ağızda uzun yıllar durabilmesini sağlamaktır. Özellikle kanal tedavileri dişlerin cansızlaştırıldığı tedaviler oldukları için gelişimin durmasına ve köklerin tam olarak oluşamamasına neden olurlar. Bu nedenle hekimler alternatif bazı tedavi yöntemlerine yönelir. 

Pedodonti Çocuk Diş Hekimliği Kapsamı 

Çocuk diş hekimliğinin kapsadığı yaş aralığı doğumdan sonra başlayarak ergenlik çağının sonuna kadar devam eder. (0-15 yaş)

Bu yaşlarda yapılan tedaviler ise:

• Diş çürüğünü önleyici tedaviler,
• Süt ve genç daimî dişlerin tedavisi
• Tedavisi olmayacak dişlerin çekimi,
• Diş diziliminin olması gerektiği gibi gerçekleşmesi için olumsuzlukların ortadan kaldırılması ve gerekli olduğunda ortodonti tedavilerinin yapılması,
• Kaza sonucunda oluşabilecek ağız bölgesi yaralanmalarının tedavi edilmesi,
• Diş eti hastalıklarının tedavisi ve takibi
• Tedaviyi reddeden çocukların farklı bazı tekniklerle (davranış yönlendirme teknikleri, sedasyon, genel anestezi gibi) tedavilerinin gerçekleştirilmesi.